Işık Doğudan Yükselir

Mezopotamya…

İnsanlığın ilk medeniyetlerinin doğduğu, tarih boyunca nice uygarlıklara ev sahipliği yapan kadim topraklar. Fırat ve Dicle’nin buluştuğu bu coğrafya, insanlık tarihine yön vermiş, bilginin, sanatın, inancın ve kültürün kaynağı olmuştur. Ancak bu mirasa yeterince sahip çıkabiliyor muyuz?

Bugün, Mezopotamya’nın kalbi olan Fırat Nehri büyük tehditlerle karşı karşıya. Binlerce yıl boyunca bereket taşıyan bu nehir, kuraklık, kirlilik ve baraj projeleriyle giderek yok olma tehlikesiyle yüzleşiyor. Oysaki Fırat sadece bir su kaynağı değil, aynı zamanda bir kültür ve kimliktir. Onun akışında tarih var, sanat var, mitoloji var.

Sümerlerin yaradılış efsanesinde tanrı Enki, Fırat ve Dicle’yi bereketin simgesi olarak yaratmıştır. Nehirler, Mezopotamya’nın can damarı olmuş, Sümer, Akad, Asur ve Babil gibi büyük medeniyetlerin doğuşuna tanıklık etmiştir. Fırat’ın kıyılarında Zeugma’nın mozaikleri, Nemrut’un görkemli heykelleri, Rumkale’nin sessiz tanıklığı vardır. Bugün ise bu değerler, su seviyesinin düşmesiyle ve çevresel tahribatlarla yavaş yavaş yok oluyor.

Bir başka mesele ise bu toprakların, sahip olduğu kültürel ve ekonomik potansiyelin farkında olmaması. Doğu’nun bu zenginliği yıllardır ihmal ediliyor. Tarihi mirasın korunması, ekolojik dengenin sağlanması ve sürdürülebilir projelerin hayata geçirilmesi gerekirken, bizler sadece kaybolan güzelliklere ağıt yakmakla yetiniyoruz. Oysa Fırat, geçmişin bir hatırası değil, geleceğe taşınması gereken bir değerdir.

Bugün ışık yine doğudan yükseliyor ama biz o ışığın ne kadar farkındayız? Bu topraklar, geçmişte olduğu gibi yine bilginin, sanatın ve refahın merkezi olabilir. Yeter ki tarihimize ve doğamıza sahip çıkalım. Fırat, yüzyıllardır akıyor; peki biz onun sesine ne zaman kulak vereceğiz?